Als de VS de aangekondigde handelstarieven gaan opleggen, kan het aantal banen verder dalen. Komende jaren vertalen werkgevers een gematigde groei van hun productie en dienstverlening maar voor een deel in extra arbeidsplaatsen. Mede vanwege de krapte op de arbeidsmarkt zoeken bedrijven naar andere oplossingen om de productie en dienstverlening te laten groeien.
Tegenover een lichte groei van werknemersbanen staat een afname van het aantal zelfstandigen. Volledige hervatting van de handhaving op schijnzelfstandigheid zorgt voor een overstap van zelfstandigen naar werk in loondienst. De meeste sectoren laten de komende jaren een lichte groei van werknemersbanen zien, maar uitzendbureaus en sectoren als openbaar bestuur, industrie, onderwijs en groothandel hebben te maken met banenkrimp. Ondanks de lichte banenkrimp blijven er veel vacatures ontstaan. Dit komt door de grote vervangingsvraag, onder andere doordat personeel met pensioen gaat. Hoewel de krapte op de arbeidsmarkt over een historisch hoogtepunt heen lijkt te zijn, blijven werkgevers de komende jaren last houden van personeelstekorten. De aanhoudende krapte vraagt om keuzes, creatieve oplossingen en samenwerking in de regio.
Gematigde economische groei in onzekere tijden
Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht voor de komende jaren een gematigde economische groei, al maakt de grilligheid van geopolitieke beslissingen de economische situatie opnieuw onzeker. Het CPB gaat in zijn raming van februari 2025 uit van gemiddeld 1,6% economische groei per jaar voor 2025-2027. Door de combinatie van stijgende lonen en afnemende inflatie verwacht het CPB een toename van de koopkracht. Dit stimuleert consumptie van huishoudens, met positieve effecten op bijvoorbeeld horeca en detailhandel. De arbeidsmarkt vertaalt deze gematigde groei echter amper in extra werkgelegenheid. Werkgevers vullen de groeiende productie slechts voor een deel in met een uitbreiding van arbeidsplaatsen.
Mede vanwege de krapte op de arbeidsmarkt zoeken bedrijven naar andere oplossingen om de productie en dienstverlening te laten groeien.
Iets meer werknemersbanen, maar minder zelfstandigen
De ontwikkeling van de werkgelegenheid kwam in de afgelopen jaren in een lagere versnelling terecht, na een aanvankelijk uitbundig herstel in de jaren die volgden op de coronapandemie. In de periode 2023 - 2024 groeide de werkgelegenheid in Drenthe gestaag door met 1.700 extra werknemersbanen. De arbeidsmarkt volgde hiermee de economie die een kleine groei liet zien. De komende jaren stagneert de werkgelegenheidsontwikkeling. Tussen 2024 en 2027 neemt het aantal banen van werknemers in Drenthe licht toe met 1.600 (+1,3%) en komt uit op 119.100 in 2027. De procentuele groei is lager de gemiddelde toename van werknemersbanen in Nederland.
Veel sectoren laten lichte groei zien
Niet elke sector is van evenveel belang voor de werkgelegenheid in Drenthe. In de periode 2025-2027 leveren vooral de sectoren zorg & welzijn, bouw en specialistische zakelijke diensten de regio extra banen op. Zorg & welzijn is met 21% van de werknemersbanen de grootste sector in Drenthe. Bevolkingsgroei en vergrijzing zorgen voor een toenemende zorgvraag. Het aantal banen in de sector zorg & welzijn nam hierdoor de afgelopen jaren al toe. Ook de komende jaren wordt een toename van het aantal banen verwacht, al is dit wel in een wat lager tempo dan de afgelopen jaren. De deelsector verpleging, verzorging en thuiszorg groeit naar verwachting het sterkst.
Hoewel de sector specialistische zakelijke diensten met bijna 5% van de banen minder sterk aanwezig is in de regio, levert deze sector Drenthe de komende jaren ook veel extra banen op. De sector bestaat onder andere uit organisatieadvies- en ingenieursbureaus, consultants en juridische dienstverleners. De specialistische zakelijke diensten vertonen al jaren een stabiele groei en de verwachting is dat dit ook op de middellange termijn zo blijft.
De voorgaande jaren nam de werkgelegenheid in de bouw bovengemiddeld toe. Tussen 2024 en 2027 wordt in Drenthe een toename verwacht van het aantal banen, mede doordat de nieuwbouw mogelijk wat aantrekt. De sector blijft kampen met hardnekkige knelpunten zoals stikstofproblematiek, netcongestie en een gebrek aan geschikte bouwlocaties. Ook duren procedures lang: van planvorming tot uitvoering van een bouwproject kan geruime tijd duren.
Industrie in zwaar weer
De industrie heeft turbulente jaren achter de rug. Desondanks groeide de werkgelegenheid in Drenthe nog licht. Door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne stegen de energieprijzen sterk, wat vooral nadelig was voor energie-intensieve sectoren zoals de chemische industrie en delen van de metaalindustrie. De komende jaren gaat er in de Drentse industrie werkgelegenheid verloren. In de chemie krimpt het aantal banen het sterkst, gevolgd door de overige industrie. In de metaal- en technologische industrie blijft de banenkrimp relatief beperkt. Sommige bedrijfstakken, zoals de hightech, blijven het goed doen, andere bedrijfstakken als basismetaal zullen waarschijnlijk meer nadelige effecten ondervinden.
Aanhoudend krappe arbeidsmarkt vraagt om keuzes, creatieve oplossingen en samenwerking in de regio
Voor veel van de oplossingsrichtingen is samenwerking tussen arbeidsmarktpartijen in de regio nodig. Om de samenwerking te bevorderen, treedt in 2026 een nieuwe arbeidsmarktinfrastructuur in werking. In de aanloop er naartoe vormt 2025 een transitiejaar, waarin de betrokken partijen al zo veel mogelijk volgens de uitgangspunten van de nieuwe arbeidsmarktinfrastructuur werken. Onderdeel van de samenwerking is een Regionaal Beraad, waaraan gemeenten, UWV, Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), sociale partners en onderwijspartijen deelnemen. Verder wordt in elk van de 35 arbeidsmarktregio's een regionaal loket gevormd waar werkzoekenden met of zonder uitkering, mensen die van baan willen veranderen en werkgevers die duurzaam inzetbaar personeel zoeken, terechtkunnen. Dit loket gaat Werkcentrum heten. De Werkcentra vormen voor iedere burger een herkenbare toegang voor alle vragen rondom werk, inkomen en loopbaan.